INNHALD:
1.
I hytteveggen, i kveldinga 1 13
Godvêrssky, makrell 15
Or stilla 16
Me ser tosame billykter flakka 17
Ja, bare gå og skru på 19
Kva er skilnaden 20
Nett no brenn eg inne med noko 21
Peiselden – mot slutten 22
Me gjer oss løgne 24
Att heime: Julinga 25
Att heime: Sommarferiefilmar 27
Senga mi på hytta 28
Om natta når du er ute og strør 30
2.
Marit Vassause 33
Høyr, gauken gjel fram 34
Langt ute 35
Tvillingar 36
Mormor stiltrar seg 37
På hytta: Susen 38
Kval 39
Me er ikkje like 41
www.solo.no 42
Morgongullgudinna blei borte 44
Me finn tid 45
Me les mursteinar 46
Att heime: Biblioteket 47
Ballgutanes reservar 48
Folk på dei andre hyttene? 49
Dei som daffar forbi 50
På verdas ende 51
Hyttevatn 52
Vera ute i båt i lag med ho 53
Å tenka på etterpå 54
Etter oss 55
Etter oss: Beveren 56
3.
Reisedag 59
Me reiser om natta 61
Hytta er ein annan stad 62
Draumen om Amerika 64
God knirk 65
I stova: Alkohol 66
Bare vent 67
Me leikar politi og røvar 69
Hytter blir straks romsligare 70
Åreknutar 71
Heime: Firkantane 73
Att heime: Det siste me hadde i lag 74
Fotos av storebrør aleine på tur 76
Storebrør, aleine på tur 77
Den sjuke sveittar, svevar 78
Utsikta frå toget 80
Att heime: Draum 82
Me vitjar ein landsby i himmelen 83
4.
Sandkasse: Naturbedd 87
I hytteveggen, i kveldinga 2 88
Over skogane, over kjerringråda 90
Dagen mormor døydde 91
Mormor går bort / I Italia, der / Slekter dryp 94
I hytteveggen, i kveldinga 3 97
Draumen om raua mi i Rom 98
Lenger borti holtet 109
Mellom himlane 110
Langt inni skogane 111
Ark 112
Og hytteboka? 113
TRE DIKT:
GODVÊRSSKY, MAKRELL
Med natta kjem godvêret.
Den opne luftige makrellstørja
kjem sigande inn
over svarte skogen.
Ho legg seg til, ho breier
fine fiskebeinsmasker
over oss, dei er
opnare no,
lausare i fisken,
pierca av stjernebilete.
(side 15)
PEISELDEN – MOT SLUTTEN
Dei utbrente furukubbane
opnar, vrenger
irrgangane,
årgangane sine.
Ein siste gong
blæs det opp,
syner helvetet fram sine
gildare sider. Så får me sjå
dei mest innfule
fule. Djevelens krut-
kammer, maskar og heile hans
indre vesen. Sodoma
sine skeive vindfang,
kjellarhalsar.
Dei heitaste fittene
i Zanzibar.
Men Zanzibar
kor er no det?
Eit blodoffer stig opp
mot ein stenka himmel
mellom totempælar
i Nevada-ørkenen.
Manitu, allærs drott,
ughar sine mette
ugh. Ein aner dei siste
tiders revolvermenn
plaffa flaue knallapp-plaff
i småbyane
stadig lenger bak.
(side 22)
DRAUMEN OM RAUA MI I ROM
1.
Visst, visst kjenner dei mi
rau i Rom. Det er mi rau i Rom
dei leitar etter, lengtar etter, alle, der
dei køyrer rundt og rundt
Colosseum. Det er henne dei
hoiar godt nytt om ifrå vindauga.
Det er om henne praten går
ute på Petersplassen. Det er henne
dei kviskrar om og peikar på
i Peterskyrkja. Ja, det er mi rau
i Rom det dreier seg om der.
Dreier og dreier.
Heilt opp til jomfrua i kvelven.
2.
Ho får hjarte til å jubla, synga.
Det er henne dei spelar opp til.
Frå barn og fulle prestar får ho høyra det.
Tusen vise spør og undrar seg:
Kva er dette for ei underfull rau? seier dei.
Og kven er så ho når ho er på hytta
og heime?
3.
Dei nikkar gjenkjennande til raua mi,
alle som har hange med ei stund:
Bonden bak sin plog,
piraten bak sin cd-brennar,
abbedissa bak sine stigma
og rosenkransar,
helgenen bak sin tomskalle,
morgonsjåførane bak sine bulkebilar,
kveldshundane bak all den gamle skiten,
bak denne blanke nye.
4.
Her har dei sakna henne.
Her har dei venta henne.
Overalt treffer ho klassekameratar
og gamle soldatar.
Små hundar spring bak og føre.
Ungane gler seg, dei klappar kake søte,
nappar henne i nattskjorta, flirer: - Hei!
Skal me gjera alt det kjekke me gjorde
då du var her sist? Raua mi meiner å
minnast at det var noko med
myntar, kjegler og vippepinnar.
Men ho er ikkje sikker, så ho
held løyndomsfullt kjeft.
5.
Folk kjem til ifrå alle kantar, frå
Alicante, stader der flya landar, men
ingen veit heilt kvar dei ligg.
Dei minnest førre gongen ho stakk
innom og gongene før den.
Basta og bunden, kvilande
i laurbærblad, fettucini og tagliatelle,
mellom olivenlundane i triumf.
6.
Frå tempel i kjellarane
stig gild, gjelda song:
- Raua mi i Rom,
syng dei. – Raua mi i Rom
- Og låra.
Og: - Mi rau i Rom vera lova.
Og så klaskar dei seg seint fire gonger,
som for å skremma bort orm.
7.
Det var ho som fann opp
skoleplansjane i si tid. Ja,
det var mi rau, det.
Ho øvde seg og blei
stadig betre på å teikna
tårna og klippene
i bakgrunnen. Ho nådde eit slags
høgdepunkt med ”Kveldsmaten i
Emmaus”. Så tok det
digitale over.
8.
Ja, det var raua mi som bygde
Rom. – På ein dag, seier dei her:
Folk seier så mye. For mi rau
Mellom ruinane no er dette
ikkje meir enn svevande minne.
9.
Ho fann opp etter tur:
Romkjensla,
romservicen,
rom og cola,
romkapslar, møte
i rom sjø,
klasseromma,
skammekrokane,
romma med
støtteundervisning,
og dei mørke romma
innanfor dei att, til oppbevaring
av stive, farga pappark,
førjuls-strie, ja, og så
skoleplansjane, då. Det var
mi rau, det.
10.
Ho lærte dei mellom søylene her,
sette sine mjuke spor
i trappetrinna,
på brusteinen,
i hine blaute
putrande dagar.
11.
Den gongen var Bibelen
enno ikkje kommen. Sjå, der kjem
den. Visst! Godt nytt! Med ei
oksekjerre borti svingen.
12.
På bilete frå alle periodane kan ein
sjå henne stikka seg ut, rundt
eit hjørne og
vekk. Prøvde dei å fanga
henne, prøvde dei å setta henne
i bås, glapp ho bare ut av
linkleda, slapp ho bare
glatt naken unna.
13.
Ah, dei underfulle undera
denne raua har opplevd og sett
langs Via Appia,
i rushet rundt Colosseum,
i hyblane bortanfor,
i den hysteriske randa,
i dei hysteriske landa,
mellom himlane i parantes.
14.
Raua mi vende tilbake,
stakk innom her,
fleire gonger enn eg vil veta. Ho
gjorde rundane:
teikna små fiskar i undergrunnen,
spydde ut siste lefsa,
spreidde ansjosen,
fiffa opp detaljane,
pussa dei bortarste lysa.
15.
Plasserte ut sigøynarar med lirekassar,
trekkspel, teiande brorskap,
ammande ulvar
bendelorm og
kjakstring i kyrkjene,
skitne apostlar på dørene, hyttande
med stavar, greske nasar,
ordensmenn med godt fukta svampar.
16.
Modellerte overkommelige tissefantar,
medan ho plystra, plugga tema frå Gudfaren,
tjuvlytta, trøysta ved skammeskamlane,
Såg til det alltid var nok
reingjeringsarbeidarar,
smilejenter, gilde vaktmeistrar,
vakre konditorkoner,
folk som er tidlig ute
på noko skikkelig.
Ho sette sitt såre gode merke
på det, før ho fór.
Vinka fjongt og frodig, høgt til esel.
Ropte: - Ja då, eg kjem att.
17.
Såg til at det ikkje blei for mye
av det gode. Me veit koss det balla på seg
det heile, balla og balla. I ettertid
blei det eit salig rot. Ho var bortreist
den dagen logikken brast.
18.
I den opne, ledige endetida
kom ho til smil og dekka bord
i svale vindfang. Ingen hindra denne
raua i å preika, skrøyva høgt. Ingen
jekka henne ned. Det var brød,
vin, sha-la-la og sommarope, ja, og
leikande glade ungar rundt alle
bordversa og stolbeina der, rundt
hennar stive, stadig stølare, blå lemmar.
19.
Så tok eg føre meg denne raua mi,
og tala tunge alvorsord til henne,
ovanfrå og
ned, mellom pinjetrea
der. - Vend om, sa eg til henne. – Og
reis tilbake dit du kom ifrå,
til vintrane, ulvane, skogen.
Det blir bare ufred og ordkløyving
kvar gong du stikk nedom her. Lat no
desse skjønne små romarnasane
i fred. Sa desse orda
som blir ståande i stein: Mi rau,
mi rau, kvifor blei du så lita nett?
20.
Og det var raua mi i Rom, den siste scena,
sjå: Ho ventar i regnet på Romabussen.
- Det var to myggstukne
rumpeballar til Vatikanet, her!
seier ho. Og på Petersplassen,
på paveterrassen, kven andre
kjem ut enn mormor, raua
hennar. Ho har ikkje stort
ho vil seia, ho har sagt det aller meste
før, så ho bare kremtar
og lirar or seg noko
om fæl felemusikk på
Ønskekonserten, kjakstrar noko
kraftig att, før ho kniksar med
knea, signar oss alle, og i sær
Erik Bye, og går inn
til seg sjølv att, til hyttekøya,
nattsokkane, pissepotta,
dei lyse, lette mormordraumane,
ja, og til morgonkaffi og
morgonbad, og frukoststellet då,
nett, nett som vanlig.
21.
Og det var raua mi i Rom. Sjå,
ho skuttar seg, klør seg, der ho
ventar i regnet på Romabussen.
- Det var to knottetne
rumpeballar til Colosseum!
seier ho, ho håpar at løvene
er inne og raske.
22.
Men framleis når dei seier på
vêrmeldinga at det striregnar
på gamle Rom, kan ho sjå seg
tilbake og sukka
på flytande latin. Ho veit
at no får dei støvande
ruinane, tempelhundane,
tempelskjøkjene,
rettelig vaska seg. Alt dette
kan ho no kjenna seg att i,
kjenna på kroppen, ja,
og fryda seg ved.
(sidene 98 – 108)
|